مشروح خبر
مرکز مشاوره آوا
تخصصی ترین سامانه تلفنی مشاوره در کشور
جهت کسب اطلاعات در خصوص شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ می توانید همه روزه(حتی ایام تعطیل و روزهای جمعه) از ساعت 8 صبح تا ساعت 24 با تلفن ثابت منزل با شماره 9099071290 با کارشناسان این مرکز در ارتباط باشید .برقراری ارتباط با شماره قید شده فقط با تلفن ثابت منزل امکان پذیر است و قابل شماره گیری با موبایل نمی باشد.
توجه توجه :(قبل از شماره 9099071290 به هیچ عنوان کد 021 و یا عدد صفر و یا هیچ کد دیگری نگیرید .) .برقراری ارتباط با شماره قید شده فقط با تلفن ثابت منزل امکان پذیر است و قابل شماره گیری با موبایل نمی باشد.
توجه : در صورتی که دسترسی به تلفن ثابت منزل ندارید می توانید از بسته مشاوره ای با موبایل که مبلغ آن به شرح زیر می باشد استفاده نمایید :
مبلغ بسته مشاوره ای 20 دقیقه ای با موبایل : 300 هزار تومان
جهت خرید و فعال کردن بسته مشاوره ای با موبایل می توانید با قسمت پشتیبانی با شماره 02146014163 تماس حاصل فرمایید .
شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴
انتخاب رشته، یکی از سرنوشت‌سازترین تصمیمات زندگی هر فردی است. با این حال، گاهی پس از ورود به دانشگاه و گذراندن چند ترم، دانشجو متوجه می‌شود که مسیر انتخابی با علایق، استعدادها و اهداف بلندمدت او همخوانی ندارد. اینجاست که ایده “تغییر رشته” همچون یک راه نجات در ذهن دانشجو جوانه می‌زند. دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یکی از بزرگترین مراکز آموزش عالی کشور، این فرصت را برای دانشجویان خود فراهم کرده است، اما این فرآیند، یک مسیر مشخص با قوانین و ضوابط دقیق است. آگاهی از شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ اولین و مهم‌ترین گام برای برداشتن یک قدم هوشمندانه و بدون اشتباه در این مسیر پرچالش است. اما سوالات کلیدی که ذهن هر دانشجوی متقاضی تغییر رشته را به خود مشغول می‌کند چیست؟ آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد چه ضوابطی را تعیین کرده است؟ آیا تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد نیز امکان‌پذیر است؟ مدارک لازم برای تغییر رشته دانشگاه آزاد شامل چه مواردی است و زمان تغییر رشته در دانشگاه آزاد چه موقع است؟ آیا می‌توان تغییر رشته همزمان با انتخاب واحد دانشگاه آزاد را انجام داد؟ این مقاله قرار نیست صرفاً یک لیست خشک از قوانین باشد. این یک دایرةالمعارف تحلیلی، یک نقشه راه استراتژیک و یک مشاور جامع برای شماست که با هدف اصلی کسب آگاهی و تبدیل شدن به مرجع نهایی شما تدوین شده است. ما در این محتوای جامع، به کالبدشکافی عمیق شرایط تغییر رشته درون گروهی دانشگاه آزاد، شرایط تغییر رشته از یک گروه به گروه دیگر دانشگاه آزاد، و تفاوت‌های این فرآیند برای دانشجویان باآزمون و بدون آزمون خواهیم پرداخت. همچنین، به بررسی هزینه تغییر رشته در دانشگاه آزاد و نحوه تطبیق واحد پس از تغییر رشته در دانشگاه آزاد می‌پردازیم. اگر شما دانشجویی هستید که احساس می‌کنید در رشته فعلی خود به بن‌بست رسیده‌اید و به دنبال فرصتی دوباره برای شکوفایی استعدادهایتان هستید، این مقاله قطب‌نمای دقیق شما برای عبور موفقیت‌آمیز از فرآیند تغییر رشته خواهد بود. با ما همراه باشید تا با آگاهی کامل از تمام جوانب شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴، بهترین تصمیم را برای آینده تحصیلی و شغلی خود اتخاذ کنید.
کالبدشکافی مفهوم تغییر رشته: چرا و چه زمانی باید به آن فکر کنیم؟
قبل از آنکه به دل قوانین و آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد شیرجه بزنیم، ضروری است که یک قدم به عقب برداشته و به چرایی این تصمیم فکر کنیم. تغییر رشته یک تصمیم بزرگ با پیامدهای گسترده است و نباید بر اساس هیجانات لحظه‌ای، فرار از یک یا دو درس سخت، یا چشم و هم‌چشمی با دیگران گرفته شود. درک عمیق انگیزه‌ها، اولین گام برای اطمینان از درستی این انتخاب است.
دلایل منطقی و قابل قبول برای تغییر رشته
یک تصمیم پخته برای تغییر رشته معمولاً ریشه در یکی از این عوامل دارد:
- عدم تطابق علاقه و استعداد: این شایع‌ترین و موجه‌ترین دلیل است. دانشجو پس از تجربه عملی فضای رشته، مطالعه دروس پایه و صحبت با فارغ‌التحصیلان، به این نتیجه قطعی می‌رسد که هیچ علاقه‌ای به محتوای دروس و آینده شغلی آن رشته ندارد و استعدادهای او در حوزه دیگری شکوفا خواهد شد.
- بینش جدید نسبت به بازار کار: گاهی دانشجو در حین تحصیل، با رشته جدیدی آشنا می‌شود که بازار کار بسیار بهتر، پویاتر و متناسب‌تری با شخصیت و اهداف مالی او دارد. این یک دلیل منطقی است، به شرطی که با تحقیق کامل و نه صرفاً بر اساس شنیده‌ها باشد.
- فرار از اخراج آموزشی: برای دانشجویانی که به دلیل مشروطی‌های مکرر در آستانه اخراج قرار دارند، تغییر رشته می‌تواند یک راه قانونی برای شروع مجدد و پاک کردن سوابق تحصیلی ناموفق قبلی باشد. این یک راهکار استراتژیک برای دانشجویان در معرض خطر است که شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ آن را پیش‌بینی کرده است.
- انتخاب رشته اولیه اشتباه: بسیاری از دانشجویان در زمان انتخاب رشته کنکور، تحت فشار خانواده، جو اجتماعی یا اطلاعات ناکافی، رشته‌ای را انتخاب می‌کنند. تغییر رشته فرصتی برای اصلاح این اشتباه بزرگ است.
از سوی دیگر، اگر دلیل شما برای تغییر رشته یکی از موارد زیر است، باید به شدت در تصمیم خود تجدید نظر کنید:
- سختی چند درس خاص: هر رشته‌ای دروس سخت و چالش‌برانگیز خود را دارد. فرار از یک یا دو درس دشوار، دلیل کافی برای تغییر کل مسیر تحصیلی نیست.
- مشکل با یک یا چند استاد: روابط بین دانشجو و استاد می‌تواند متغیر باشد. مشکل با یک استاد خاص را نباید به کل رشته تعمیم داد.
- پیروی از دوستان و جو حاکم: اینکه دوست صمیمی شما تغییر رشته داده یا رشته دیگری “مد” شده است، هرگز نباید مبنای تصمیم شما باشد. مسیر تحصیلی و شغلی شما کاملاً شخصی است.
- تصمیم‌گیری هیجانی: پس از یک امتحان سخت یا یک هفته پرفشار، ممکن است احساس انزجار از رشته خود کنید. هرگز در چنین شرایطی تصمیم به این مهمی نگیرید. به خودتان زمان بدهید تا از فشار روانی خارج شوید و سپس منطقی فکر کنید.
طبق آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد، شما معمولاً پس از گذراندن حداقل یک ششم و حداکثر یک سوم واحدهای درسی خود می‌توانید برای تغییر رشته اقدام کنید. اما بهترین زمان برای فکر کردن و تحقیق، از همان ترم اول است.
- ترم اول و دوم: این زمان، دوره طلایی برای ارزیابی است. دروس پایه و عمومی را می‌گذرانید، با فضای دانشگاه و رشته آشنا می‌شوید. در این دوره، با دانشجویان سال‌های بالاتر، اساتید و فارغ‌التحصیلان صحبت کنید. در مورد رشته‌های دیگر تحقیق کنید.
- پایان ترم دوم یا سوم: اگر پس از تحقیقات کافی، به نتیجه قطعی برای تغییر رشته رسیدید، این زمان بهترین موقع برای اقدام عملی است. شما واحدهای کافی را گذرانده‌اید تا واجد شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ باشید و هنوز آنقدر پیش نرفته‌اید که تغییر رشته باعث اتلاف وقت و هزینه زیادی شود.
تحلیل جامع آیین نامه و شرایط عمومی تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴
دانشگاه آزاد اسلامی برای ایجاد نظم و عدالت در فرآیند تغییر رشته، مجموعه‌ای از قوانین و ضوابط کلی را تحت عنوان آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد تدوین کرده است. هر دانشجوی متقاضی، صرف نظر از مقطع، رشته و واحد دانشگاهی، باید این شرایط عمومی را احراز کند. عدم احراز حتی یکی از این شروط، به منزله رد درخواست در همان مرحله اول خواهد بود.
۱. شرط اصلی: وجود رشته مقصد در واحد دانشگاهی
این اولین و بدیهی‌ترین شرط است. شما تنها می‌توانید به رشته‌ای تغییر رشته دهید که در واحد دانشگاهی فعلی شما (واحد مبدأ) وجود داشته باشد و در سال تحصیلی مورد نظر دانشجو بپذیرد. امکان تغییر رشته به یک واحد دانشگاهی دیگر (مثلاً از واحد تهران شمال به تهران مرکز) تحت عنوان “تغییر رشته” وجود ندارد. این فرآیند، “انتقالی” یا “میهمانی” نام دارد که قوانین کاملاً متفاوتی دارد. پس اولین گام، بررسی لیست رشته‌های موجود در دفترچه ثبت نام سال جاری واحد دانشگاهی خودتان است.
۲. شرط بازه زمانی (تعداد واحدهای گذرانده)
دانشجو نمی‌تواند در ترم اول یا در ترم آخر برای تغییر رشته اقدام کند. آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد یک بازه زمانی مشخص را بر اساس تعداد واحدهای گذرانده تعیین کرده است:
- حداقل واحدهای گذرانده: دانشجو باید حداقل یک ششم (۱/۶) کل واحدهای دوره تحصیلی خود را گذرانده باشد.
- برای مثال در مقطع کارشناسی پیوسته (حدود ۱۴۰ واحد)، دانشجو باید حداقل حدود ۲۴ واحد را گذرانده باشد. این یعنی معمولاً پس از پایان ترم دوم می‌توان اقدام کرد.
- حداکثر واحدهای گذرانده: دانشجو نباید بیش از یک سوم (۱/۳) کل واحدهای دوره را گذرانده باشد.
- برای مثال در مقطع کارشناسی پیوسته، این میزان حدود ۴۶ واحد می‌شود. این قانون برای جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه دانشجو و دانشگاه وضع شده است.
- تبصره مهم: در موارد خاص، برای دانشجویانی که به دلیل مشروطی زیاد در خطر اخراج هستند، کمیسیون موارد خاص ممکن است با درخواست تغییر رشته حتی اگر بیش از یک سوم واحدها را گذرانده باشند، موافقت کند.
عملکرد تحصیلی دانشجو یکی از فاکتورهای مهم در موافقت با درخواست اوست.
- حداقل معدل کل: دانشجو باید حداقل معدل کل ۱۲ را در ترم‌های گذشته کسب کرده باشد. دانشجویانی که معدل کل زیر ۱۲ دارند، معمولاً واجد شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ محسوب نمی‌شوند، مگر اینکه در آستانه اخراج باشند و تغییر رشته به عنوان آخرین راه نجات آن‌ها توسط کمیسیون تأیید شود.
دانشجو در زمان ارائه درخواست، نباید به هر دلیلی (آموزشی یا انضباطی) از ادامه تحصیل منع شده باشد.
- اخراج آموزشی: دانشجویی که حکم اخراج قطعی (به دلیل مشروطی یا سنوات) برای او صادر شده باشد، نمی‌تواند درخواست تغییر رشته دهد. او باید ابتدا از طریق کمیسیون موارد خاص، مشکل اخراج خود را حل کند یا از تغییر رشته به عنوان راهکاری برای لغو حکم اخراج استفاده نماید که فرآیند متفاوتی دارد.
- حکم انضباطی: دانشجویی که توسط کمیته انضباطی به محرومیت از تحصیل (تعلیق) محکوم شده است، در طول دوره محرومیت خود نمی‌تواند برای تغییر رشته اقدام کند.
فرآیند تغییر رشته یک فرآیند اداری دوطرفه است.
- موافقت گروه آموزشی مبدأ: گروه آموزشی رشته فعلی شما (مثلاً گروه مهندسی عمران) باید با خروج شما موافقت کند.
- موافقت گروه آموزشی مقصد: مهم‌تر از آن، گروه آموزشی رشته‌ای که قصد ورود به آن را دارید (مثلاً گروه مدیریت بازرگانی) باید با ورود شما موافقت کند. این موافقت معمولاً به ظرفیت خالی آن گروه و گاهی به نمرات شما در دروس مرتبط بستگی دارد.
مطابق آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد، هر دانشجو در هر مقطع تحصیلی، فقط یک بار مجاز به استفاده از فرصت تغییر رشته است. بنابراین، این تصمیمی است که باید با دقت و تحقیق کامل گرفته شود، زیرا فرصت دومی در کار نخواهد بود.
۷. وضعیت نظام وظیفه (ویژه آقایان)
یکی از مهم‌ترین شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ برای دانشجویان پسر، نداشتن مشکل نظام وظیفه است. تغییر رشته نباید منجر به افزایش سنوات تحصیلی بیش از حد مجاز معافیت تحصیلی شود. دانشگاه قبل از تکمیل فرآیند، وضعیت نظام وظیفه دانشجو را استعلام می‌کند و در صورت وجود هرگونه غیبت یا مشکل، درخواست رد خواهد شد.
این هفت شرط، ستون‌های اصلی آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد هستند. در ادامه، به بررسی انواع تغییر رشته و شرایط اختصاصی هر کدام خواهیم پرداخت.
انواع تغییر رشته در دانشگاه آزاد: مسیرهای متفاوت برای اهداف یکسان
فرآیند تغییر رشته در دانشگاه آزاد یک مسیر واحد و یکسان برای همه نیست. بسته به اینکه شما از چه رشته‌ای به چه رشته‌ای می‌روید و نحوه پذیرش اولیه‌تان چگونه بوده، در یکی از دسته‌بندی‌های مشخصی قرار می‌گیرید که هر کدام شرایط، ضوابط و پیچیدگی‌های خاص خود را دارند. شناخت این دسته‌بندی‌ها به شما کمک می‌کند تا مسیر درست را انتخاب کرده و با دید بازتری اقدام کنید.
۱. تغییر رشته درون گروهی (هم‌گروه)
این نوع تغییر رشته، ساده‌ترین و رایج‌ترین حالت ممکن است. در این حالت، دانشجو قصد دارد از یک رشته به رشته دیگری در همان مجموعه امتحانی (گروه آزمایشی) که در کنکور شرکت کرده، تغییر رشته دهد.
- مثال: تغییر رشته از “مهندسی عمران” به “مهندسی مکانیک” (هر دو در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی).
- مثال: تغییر رشته از “روانشناسی” به “حقوق” (هر دو در گروه آزمایشی علوم انسانی).
- شرط نمره کنکور: مهم‌ترین شرط در این نوع تغییر رشته، نمره کنکور سراسری (نمره تراز) دانشجو است. نمره اکتسابی دانشجو در آزمون سراسری باید از نمره آخرین فرد پذیرفته شده در رشته مقصد در همان سال و سهمیه، کمتر نباشد.
- توضیح: فرض کنید شما دانشجوی روانشناسی هستید و می‌خواهید به حقوق تغییر رشته دهید. دانشگاه بررسی می‌کند که آیا نمره تراز کنکور شما، از نمره تراز آخرین فردی که در سال ورود شما با همان سهمیه (مثلاً منطقه ۲) در رشته حقوق واحد شما قبول شده، بیشتر یا مساوی بوده است یا خیر. اگر بوده باشد، شما واجد شرایط هستید.
- ظرفیت پذیرش: موافقت با درخواست شما منوط به وجود ظرفیت خالی در رشته مقصد است. اولویت با دانشجویانی است که نمره بالاتری دارند.
این نوع تغییر رشته بسیار پیچیده‌تر، دشوارتر و نادرتر است. در این حالت، دانشجو قصد دارد به رشته‌ای از یک گروه آزمایشی دیگر برود.
- مثال: تغییر رشته از “زیست شناسی” (گروه علوم تجربی) به “سینما” (گروه هنر).
- مثال: تغییر رشته از “مدیریت دولتی” (گروه علوم انسانی) به “مهندسی کامپیوتر” (گروه علوم ریاضی و فنی).
- شرط اصلی: این نوع تغییر رشته به صورت عمومی ممنوع است، مگر در موارد بسیار استثنایی و با کسب مجوز از کمیسیون موارد خاص آموزشی سازمان مرکزی دانشگاه آزاد.
- دلایل استثنایی: دانشجو باید دلایل بسیار محکمی (مانند استعدادهای درخشان و اثبات شده در حوزه جدید) ارائه دهد.
- تغییر ماهیت پذیرش: در صورت موافقت، ممکن است پذیرش دانشجو از “با آزمون” به “بدون آزمون (بر اساس سوابق تحصیلی)” تغییر کند، به شرطی که رشته مقصد پذیرش بدون آزمون داشته باشد و معدل کتبی دیپلم دانشجو شرایط لازم را احراز کند. این فرآیند بسیار نامحتمل است و نباید به عنوان یک گزینه جدی روی آن حساب کرد.
بخش بزرگی از دانشجویان دانشگاه آزاد از طریق پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی وارد دانشگاه شده‌اند. شرایط تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ برای این گروه از دانشجویان، متفاوت از دانشجویان باآزمون است.
- مبنای سنجش: برای این دانشجویان، “نمره کنکور” وجود ندارد. مبنای سنجش و مقایسه، “معدل کتبی دیپلم” آنهاست.
- شرط اصلی: معدل کتبی دیپلم دانشجو نباید از معدل کتبی دیپلم آخرین فرد پذیرفته شده در رشته و واحد مقصد در همان سال پذیرش، کمتر باشد.
- نوع دیپلم: تناسب نوع دیپلم با رشته مقصد نیز بررسی می‌شود. برای مثال، برای تغییر رشته به یکی از رشته‌های مجموعه فنی و مهندسی، داشتن دیپلم ریاضی-فیزیک یا فنی-حرفه‌ای مرتبط، یک مزیت بزرگ یا حتی یک الزام است.
این مورد، خاص‌ترین و سخت‌گیرانه‌ترین حالت تغییر رشته است.
- قانون کلی: تغییر رشته از سایر گروه‌های آزمایشی به رشته‌های پرمتقاضی علوم پزشکی مانند پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی عملاً غیرممکن و ممنوع است. تنها راه ورود به این رشته‌ها، شرکت مجدد در کنکور سراسری و کسب رتبه لازم است.
- رشته‌های پیراپزشکی: تغییر رشته به سایر رشته‌های علوم پزشکی (مانند پرستاری، مامایی، اتاق عمل و…) نیز بسیار دشوار است و نیازمند کسب نمره کنکور بسیار بالا (نزدیک به نمره قبولی رشته مقصد) و موافقت شورای آموزشی دانشکده علوم پزشکی است که به ندرت اتفاق می‌افتد.
مراحل اجرایی و فرآیند کامل تغییر رشته در دانشگاه آزاد (گام به گام)
پس از اطمینان از داشتن شرایط عمومی تغییر رشته در دانشگاه آزاد ۱۴۰۴ و شناخت نوع تغییر رشته‌ای که قصد انجام آن را دارید، نوبت به اقدام عملی می‌رسد. فرآیند تغییر رشته یک پروسه اداری مشخص و چند مرحله‌ای است که نیازمند پیگیری دقیق و ارائه مدارک در زمان مناسب است. طی کردن صحیح این مراحل، شانس موفقیت شما را به شدت افزایش می‌دهد.
گام اول: تحقیق و انتخاب قطعی رشته مقصد
قبل از شروع هر فرآیند اداری، باید تکلیف خود را مشخص کنید.
- لیست رشته‌های موجود در واحد دانشگاهی خود را به دقت بررسی کنید.
- در مورد رشته مقصد جدید، سرفصل دروس، بازار کار و شرایط آن به طور کامل تحقیق کنید.
- با مدیر گروه رشته مقصد و دانشجویان آن صحبت کنید تا دید واقع‌بینانه‌ای به دست آورید.
- زمان تغییر رشته در دانشگاه آزاد: معمولاً دانشگاه یک بازه زمانی مشخص را در تقویم آموزشی سالانه برای ثبت درخواست‌های تغییر رشته اعلام می‌کند. این بازه غالباً قبل از شروع انتخاب واحد ترم جدید است. حتماً تقویم آموزشی دانشگاه یا اطلاعیه‌های اداره آموزش را به دقت دنبال کنید تا از مهلت مقرر جا نمانید.
- دریافت فرم: به اداره آموزش دانشکده خود مراجعه کرده و “فرم درخواست تغییر رشته” را دریافت کنید. این فرم اولین سند رسمی در فرآیند شماست.
فرم درخواست را با دقت و خوانا تکمیل کنید. اطلاعاتی مانند مشخصات فردی، شماره دانشجویی، رشته مبدأ و مقصد، و معدل کل از شما خواسته می‌شود. علاوه بر فرم، باید مدارک لازم برای تغییر رشته دانشگاه آزاد را نیز آماده کنید:
- فرم تکمیل شده درخواست تغییر رشته.
- کارنامه کلی تحصیلی: یک کارنامه غیررسمی که تمام نمرات و معدل کل شما را نشان دهد (معمولاً از طریق پورتال دانشجویی قابل دریافت است).
- کارنامه قبولی در آزمون سراسری (برای دانشجویان با آزمون): این مدرک که نمره تراز شما را نشان می‌دهد، برای بررسی شرایط تغییر رشته درون گروهی دانشگاه آزاد حیاتی است.
- کپی مدرک دیپلم و کارنامه سوابق تحصیلی (برای دانشجویان بدون آزمون): معدل کتبی دیپلم شما از روی این مدارک بررسی می‌شود.
- نامه شرح دلایل: گاهی اوقات از شما خواسته می‌شود نامه‌ای بنویسید و دلایل منطقی خود برای تغییر رشته را به طور مکتوب شرح دهید. این نامه را صادقانه و مستدل بنویسید.
- مراجعه به گروه مبدأ: فرم و مدارک خود را ابتدا به مدیر گروه رشته فعلی‌تان ارائه دهید. در صورت موافقت، او فرم شما را امضا و تأیید می‌کند.
- مراجعه به گروه مقصد: سپس به دفتر گروه آموزشی رشته مقصد مراجعه کنید. مدیر گروه مقصد با بررسی شرایط شما (نمره کنکور یا معدل دیپلم) و ظرفیت خالی، نظر خود را اعلام می‌کند. موافقت این گروه، حیاتی‌ترین بخش فرآیند است.
- تأیید آموزش دانشکده: پس از کسب موافقت هر دو گروه، فرم به اداره آموزش دانشکده شما تحویل داده می‌شود تا از نظر قوانین آموزشی و آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد بررسی شود.
- ارسال به کمیسیون موارد خاص (در صورت نیاز): اگر شرایط شما خاص باشد (مثلاً واحدهای گذرانده شما کمی بیشتر از حد مجاز است یا درخواست شما بین گروهی است)، پرونده برای تصمیم‌گیری نهایی به “کمیسیون موارد خاص آموزشی واحد” ارجاع داده می‌شود.
- صدور حکم: در صورت موافقت نهایی، حکمی تحت عنوان “حکم تغییر رشته” برای شما صادر می‌شود و در پرونده آموزشی شما ثبت می‌گردد.
- پرداخت هزینه: دانشجو موظف است مبلغی را به عنوان هزینه تغییر رشته در دانشگاه آزاد پرداخت کند. این هزینه معمولاً معادل بخشی از شهریه ثابت است و مبلغ دقیق آن هر سال توسط دانشگاه اعلام می‌شود. تا زمانی که این هزینه پرداخت نشود، فرآیند نهایی نخواهد شد.
- تطبیق واحد پس از تغییر رشته در دانشگاه آزاد: این آخرین و یکی از مهم‌ترین مراحل است. شما باید به گروه آموزشی رشته جدید خود مراجعه کرده و درخواست “تطبیق واحد” دهید.
- قوانین تطبیق: دروسی از رشته قبلی که با دروس رشته جدید از نظر محتوا حداقل ۸۰٪ شباهت داشته باشند و شما در آن‌ها نمره حداقل ۱۲ کسب کرده باشید، پذیرفته شده و از لیست دروس رشته جدید شما حذف می‌شوند. دروس عمومی (مانند معارف، فارسی، زبان خارجی) معمولاً به طور کامل تطبیق داده می‌شوند.
- شروع تحصیل: پس از تطبیق واحد، شما رسماً دانشجوی رشته جدید محسوب شده و می‌توانید بر اساس چارت درسی جدید، برای ترم آینده انتخاب واحد کنید. تغییر رشته همزمان با انتخاب واحد دانشگاه آزاد به این معناست که شما معمولاً پس از نهایی شدن حکم تغییر رشته، بلافاصله در بازه انتخاب واحد یا حذف و اضافه، می‌توانید برای رشته جدید خود واحد بردارید.
بسیاری از دانشجویان تحصیلات تکمیلی نیز ممکن است با چالش عدم علاقه به رشته خود مواجه شوند. اما قوانین حاکم بر این مقطع به دلیل تخصصی‌تر بودن و کوتاه‌تر بودن دوره، بسیار سخت‌گیرانه‌تر از مقطع کارشناسی است. تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد یک فرآیند ممکن اما بسیار محدود است.
قانون کلی: ممنوعیت تغییر رشته در کارشناسی ارشد
طبق آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد، به طور کلی “تغییر رشته” در مقطع کارشناسی ارشد ممنوع است. فلسفه این قانون این است که دانشجو با آگاهی کامل و بر اساس رشته کارشناسی خود وارد این مقطع تخصصی شده و دوره تحصیلی نیز آنقدر کوتاه است (معمولاً ۴ ترم) که فرصتی برای تغییر مسیر و تطبیق واحد وجود ندارد.
تنها استثنا: تغییر گرایش
تنها مسیر ممکن که شباهت زیادی به تغییر رشته دارد، “تغییر گرایش” در همان رشته اصلی است.
- تعریف: تغییر گرایش به معنای جابجایی دانشجو از یک گرایش به گرایش دیگر در یک رشته واحد است.
- مثال: دانشجوی کارشناسی ارشد “مهندسی عمران - گرایش سازه” قصد دارد به گرایش “مهندسی عمران - گرایش زلزله” برود.
- مثال: دانشجوی کارشناسی ارشد “مدیریت بازرگانی - گرایش بازاریابی” می‌خواهد به گرایش “مدیریت بازرگانی - گرایش تجارت الکترونیک” تغییر مسیر دهد.
این فرآیند نیز مانند تغییر رشته در کارشناسی، نیازمند احراز شرایطی است:
- شرط زمان: دانشجو باید فقط در اولین نیمسال تحصیلی خود برای این کار اقدام کند. پس از گذراندن ترم اول، امکان تغییر گرایش وجود نخواهد داشت.
- موافقت گروه‌های آموزشی: موافقت کتبی مدیران گروه هر دو گرایش (مبدأ و مقصد) الزامی است.
- شرط نمره آزمون: نمره (تراز) دانشجو در آزمون کارشناسی ارشد باید از نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گرایش مقصد، در همان سال و سهمیه، کمتر نباشد.
- وجود ظرفیت: گرایش مقصد باید ظرفیت خالی برای پذیرش دانشجو داشته باشد.
- یک‌بار در طول دوره: این فرصت نیز مانند تغییر رشته، فقط یک بار در طول دوره کارشناسی ارشد به دانشجو داده می‌شود.
فرآیند اداری آن کاملاً مشابه تغییر رشته در کارشناسی است:
- دریافت و تکمیل فرم مخصوص “تغییر گرایش” از آموزش دانشکده.
- کسب موافقت از مدیران گروه مبدأ و مقصد.
- ارائه درخواست به آموزش دانشکده قبل از پایان ترم اول.
- بررسی شرایط توسط آموزش و در صورت لزوم، کمیسیون موارد خاص.
- صدور حکم و ثبت در پرونده آموزشی.
اگر قصد دارید به طور کامل رشته خود را عوض کنید (مثلاً از ارشد تاریخ به ارشد روانشناسی بروید)، تنها یک راه پیش روی شماست:
- انصراف و شرکت مجدد در آزمون: شما باید از رشته فعلی خود به طور قطعی “انصراف” دهید و در آزمون کارشناسی ارشد سال بعد مجدداً شرکت کرده و در رشته مورد علاقه خود پذیرفته شوید. در این حالت، هیچ یک از واحدهای گذرانده شده در رشته قبلی قابل تطبیق یا معادل‌سازی نخواهد بود و شما مسیر را کاملاً از صفر آغاز خواهید کرد.
تطبیق واحد و مسائل مالی: دو چالش مهم پس از تغییر رشته
موافقت با درخواست و صدور حکم، پایان ماجرای تغییر رشته نیست. دو مرحله بسیار مهم و تأثیرگذار در پیش روی شماست که می‌توانند آینده تحصیلی و هزینه‌های شما را به شدت تحت تأثیر قرار دهند: فرآیند تطبیق واحد پس از تغییر رشته در دانشگاه آزاد و مدیریت هزینه تغییر رشته در دانشگاه آزاد و شهریه‌های آتی.
بخش اول: کالبدشکافی فرآیند تطبیق واحد (معادل‌سازی)
تطبیق واحد به این معناست که دروسی که شما در رشته قبلی خود با موفقیت گذرانده‌اید، با دروس مشابه در رشته جدید معادل‌سازی شده و دیگر نیازی به گذراندن مجدد آن‌ها ندارید. این فرآیند به طور مستقیم بر کاهش طول دوره تحصیل و شهریه شما تأثیر می‌گذارد.
شرایط اصلی برای تطبیق یک درس:
- تشابه محتوایی: محتوای درسی که در رشته مبدأ گذرانده‌اید باید حداقل ۸۰ درصد با محتوای درس مشابه در رشته مقصد هم‌پوشانی داشته باشد. تشخیص این موضوع بر عهده مدیر گروه رشته جدید (مقصد) است.
- نمره قبولی: شما باید در آن درس نمره قبولی کسب کرده باشید. بر اساس آیین نامه تغییر رشته دانشگاه آزاد، حداقل نمره لازم برای دروس قابل تطبیق ۱۲ از ۲۰ است. دروسی که با نمره ۱۰ یا ۱۱ پاس کرده‌اید، قابل تطبیق نیستند.
- تعداد واحد یکسان: تعداد واحدهای درس در رشته مبدأ و مقصد باید یکسان باشد. اگر تعداد واحدها متفاوت باشد، معمولاً درس با تعداد واحد کمتر پذیرفته می‌شود.
- دروس عمومی: دروسی مانند اندیشه اسلامی (۱ و ۲)، اخلاق اسلامی، فارسی عمومی، زبان انگلیسی عمومی، تربیت بدنی (۱ و ۲) و… تقریباً در تمام رشته‌ها مشترک هستند و به شرط کسب نمره بالای ۱۲، به طور کامل تطبیق داده می‌شوند.
- دروس پایه: دروسی مانند ریاضی عمومی (۱ و ۲)، فیزیک (۱ و ۲)، معادلات دیفرانسیل و… بین بسیاری از رشته‌های گروه فنی و مهندسی یا علوم پایه مشترک هستند و شانس تطبیق بالایی دارند.
- دروس مشترک بین دو رشته: اگر تغییر رشته شما درون گروهی و بین دو رشته نزدیک به هم باشد (مثلاً از مدیریت صنعتی به مدیریت بازرگانی)، تعداد زیادی از دروس اصلی و تخصصی نیز قابل معادل‌سازی خواهند بود.
- دریافت فرم: پس از صدور حکم تغییر رشته، “فرم تطبیق واحد” را از اداره آموزش دریافت کنید.
- لیست کردن دروس: لیست تمام دروسی که در رشته قبلی با نمره بالای ۱۲ گذرانده‌اید را به همراه نمره و تعداد واحد در فرم وارد کنید.
- ارائه به گروه مقصد: فرم را به همراه ریز نمرات خود به مدیر گروه رشته جدید تحویل دهید.
- بررسی و تأیید: مدیر گروه با بررسی سرفصل‌ها، دروس قابل تطبیق را مشخص و فرم را تأیید می‌کند.
- ثبت در سیستم: فرم تأیید شده به اداره آموزش تحویل داده می‌شود تا دروس تطبیق خورده در کارنامه جدید شما ثبت شوند.
تغییر رشته بدون هزینه نیست و می‌تواند بر شهریه شما نیز تأثیر بگذارد.
- هزینه ثابت تغییر رشته: همانطور که اشاره شد، شما باید یک مبلغ ثابت را به عنوان هزینه تغییر رشته در دانشگاه آزاد پرداخت کنید. این هزینه باید قبل از نهایی شدن فرآیند واریز شود.
- شهریه دروس تطبیق نخورده: مهم‌ترین تأثیر مالی، مربوط به دروسی است که تطبیق داده نمی‌شوند. شما باید برای تمام این دروس، مجدداً در رشته جدید ثبت‌نام کرده و شهریه متغیر آن‌ها را پرداخت کنید.
- افزایش سنوات و شهریه ثابت: از آنجا که تغییر رشته ممکن است طول دوره تحصیل شما را افزایش دهد، شما مجبور خواهید بود برای ترم‌های اضافی نیز شهریه ثابت پرداخت کنید. هرچه تعداد واحدهای تطبیق خورده شما بیشتر باشد، این هزینه اضافی کمتر خواهد بود.
- تفاوت شهریه رشته‌ها: شهریه ثابت و متغیر رشته‌های مختلف با هم متفاوت است. اگر از یک رشته با شهریه پایین‌تر به یک رشته با شهریه بالاتر (مثلاً از علوم انسانی به فنی و مهندسی) تغییر رشته می‌دهید، باید خود را برای پرداخت شهریه بیشتر در ترم‌های آینده آماده کنید.
سوالات متداول :
۱. آیا در ترم اول دانشگاه آزاد می‌توانم تغییر رشته بدهم؟
پاسخ کوتاه: خیر. طبق آیین‌نامه، شما باید حداقل یک ششم واحدهای درسی خود را گذرانده باشید، که این امر معمولاً پس از پایان ترم دوم تحصیلی امکان‌پذیر می‌شود.
۲. برای تغییر رشته در دانشگاه آزاد باید حتما نمره کنکورم به رشته جدید بخورد؟
پاسخ کوتاه: بله، برای دانشجویان باآزمون که تغییر رشته درون گروهی انجام می‌دهند، این شرط اصلی است. نمره تراز شما نباید از نمره آخرین فرد قبولی در رشته مقصد کمتر باشد. برای دانشجویان بدون آزمون، شرط اصلی معدل کتبی دیپلم است.
۳. آیا تغییر رشته از یک واحد دانشگاه آزاد به واحد دیگر امکان‌پذیر است؟
پاسخ کوتاه: خیر. فرآیندی که شما به دنبال آن هستید “تغییر رشته” نام ندارد، بلکه “انتقالی” یا “میهمانی توأم با تغییر رشته” است که قوانین و فرآیند کاملاً متفاوتی دارد و بسیار پیچیده‌تر است.
۴. آیا می‌توان در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد تغییر رشته داد؟
پاسخ کوتاه: خیر، تغییر رشته کامل در مقطع ارشد ممنوع است. تنها امکان موجود، “تغییر گرایش” در همان رشته اصلی است که آن هم فقط در پایان ترم اول و با داشتن شرایط خاص امکان‌پذیر می‌باشد.
۵. تمام واحدهایی که در رشته قبلی پاس کرده‌ام تطبیق داده می‌شود؟
پاسخ کوتاه: خیر. فقط دروسی تطبیق داده می‌شوند که اولاً حداقل ۸۰٪ با دروس رشته جدید شباهت محتوایی داشته باشند و ثانیاً شما در آن‌ها نمره ۱۲ یا بالاتر کسب کرده باشید. دروس عمومی معمولاً به طور کامل تطبیق می‌خورند.
نظرات کاربران